De bandoneon lijkt op een trekharmonica, maar is een stuk ingewikkelder te bespelen. Bekend van het melancholische geluid uit de Argentijnse tangomuziek. In Nederland zette Carel Kraayenhof het instrument op de kaart toen hij er in 2002 de tango Adiós Nonino op speelde tijdens het huwelijk van Koning Willem-Alexander en Koningin Maxima. Een instrument dat zelf een vluchteling is, geeft Kraayenhof aan. “Het van oorsprong Duitse instrument overleefde dankzij migratie naar Argentinië.”

Wil je deze video zien?

Wil je deze video zien?

Cookies zijn nodig om deze video te tonen. Lees er meer over in onze Privacyverklaring

Tekst loopt door onder de video

CV
CAREL KRAAYENHOF
Carel Kraayenhof is bandoneonist. Hij treedt op als solist, en ook met zijn Carel Kraayenhof Ensemble en Sexteto Canyengue. In 2002 brak hij door als artiest toen hij het tangonummer Adiós Nonino van Ástor Piazzolla speelde op het huwelijk van het huidige Koningspaar. Begin dit jaar kwam zijn nieuwe album Hotel Victoria uit. Een verwijzing naar het gelijknamige hotel in Buenos Aires waar muzikanten elkaar van oudsher ontmoetten. Met het album Liberación werd hij in mei 2016 genomineerd voor een Edison World.

Aleppo

Die geschiedenis speelt voor hem altijd een rol, al sinds de jaren 80 toen hij de bandoneon voor het eerst via een Argentijn in handen kreeg. “Ik zoek naar de verbinding met de luisteraar”, geeft hij aan. Soms letterlijk. Bijvoorbeeld toen hij zijn nummer ‘Aleppo’ speelde voor 400 vluchtelingen in Zwolle. “Een Syrische man die uit de gelijknamige stad was gevlucht, raakte met mij aan de praat en we werden vrienden. We begrepen elkaar door het nummer dat ik speelde.”

De muziek van Kraayenhof is vooral beeldend. Die kan opzwepend zijn en ook meeslepend. Het waren dan ook de beelden op televisie die hem inspireerden tot het maken van nummers met de titels ‘Lampedusa’ en ‘Aleppo’.

Mijn instrument verbindt letterlijk culturen
Carel Kraayenhof

Hij bundelde de muziek in het album Liberación. In alle nummers op het album hoor je de roep om vrijheid. “Muziek spreekt een taal die we allemaal begrijpen en voelen. Mijn instrument verbindt letterlijk culturen.”

Confrontatie

“Met muziek leer je elkaar te begrijpen”, gaat hij verder. Zij is eigenlijk een vredestichter, want muziek is de enige taal ter wereld die we allemaal begrijpen en voelen. Zelfs door de verschillen in muziekculturen leren we iets van de ander. Luister bijvoorbeeld naar Arabische muziek, dan voel je de ziel van generaties die daar onder stromen.” Op die manier komt hij naar eigen zeggen tot zijn muziek.

Carel Kraayenhof
“De tango heeft een reflectieve werking”, aldus bandoneonspeler Carel Kraayenhof.

“Ook de tango is door vele generaties geïnspireerd. Dat geldt voor veel muziek overigens. Bartók en Mozart deden het; volksmuziek uit eigen land gebruiken voor hun composities om een groter verhaal te vertellen.” Tangomuziek is migrantenmuziek, ontstaan door een stroom vluchtelingen en migranten uit onder andere Duitsland, Spanje, Frankrijk en Italië. Je hoort de melancholie in de nummers.

Midden in maatschappij

Dat maakt het anders dan de muziek die tegelijkertijd in Noord-Amerika opkwam. “Jazz en blues is ook migrantenmuziek, maar die is ontstaan vanuit mensen die ooit als slaaf naar Amerika kwamen, en die wisten dat ze nooit terug konden keren. Die kijken vooruit in hun muziek. In de improvisatie van jazz zit de roep naar de vrijheid.

In tango zit juist de roep om dingen te behouden. Dat zie je als je twee mensen de tango ziet dansen”, legt de bandoneonspeler uit. “De muziek en tekst confronteren hen met hun realiteit, maar veroorzaken tegelijkertijd dat ze hun levensgeschiedenis overdenken. Die twee kanten zitten er altijd aan. Dat de tango mensen laat nadenken, dat vind ik mooi. Het heeft een reflectieve werking. Het is muziek die midden in de maatschappij staat.”

KUNST & CULTUUR
BIJ TRIODOS BANK
Kunst en cultuur vervullen een essentiële maatschappelijke functie en zijn belangrijke bronnen voor maatschappelijke vernieuwing. Creatieve expressie inspireert, daagt uit, biedt nieuwe perspectieven en slaat bruggen. Triodos Bank en het Triodos Cultuurfonds dragen hieraan bij door kunst- en cultuurprojecten te financieren, zoals Het Muziekpakhuis en het jazzcentrum Paradox.

Tekst: Joset van der Hoeven
Beeld: Rob Becker