Crataegus is nu net een jaar open. De sfeer in huis ademt nog nieuw, maar sfeervol. Veel planten, lichte houten meubels en een open keuken waar bewoners kunnen koken met elkaar. Achter de glazen wand is nog een woonkamer met een lange tafel waar oudere mensen uit het Brabantse dorp dagbesteding krijgen. Ze spelen pim-pam-pet. En een enkeling werkt aan een kleurplaat.

Ondertussen maken Marinka en Eddy een praatje met iedere voorbijganger. Ze zijn de initiatiefnemers en eigenaren van het huis en kennen iedere bewoner. Net als iedereen uit ons zorgteam, vertelt Marinka. Want als je hier werkt, lees je ieder dossier. “Je hebt geen eigen bewoners onder je hoede, maar weet van iedereen alles zodat je altijd de familie te woord kan staan.”

Geen plek voor Olav

De opstart van Crataegus begon allemaal met het verhaal van Olav. Een man van 57 jaar met een verstandelijke beperking die bij zijn ouders woonde. Maar zijn ouders werden oud en konden de zorg niet meer aan. Olav moest toen het dorp verlaten waar hij opgroeide. Want in zijn eigen dorp Dorst, dat 3.000 inwoners telt, was geen plek waar hij onder begeleiding kon wonen.

Marinka en Eddy hoorden dit verhaal en raakten geïnspireerd. Marinka werkte zelf haar hele leven al in de zorg als psychiatrisch verpleegkundige. Haar man Eddy zat in het vastgoed. Ze besloten een zorgcomplex te bouwen in hun eigen dorp. Een plek waar mensen met een zorgvraag terecht kunnen.

Mix van bewoners

Of ze nu een verstandelijke beperking hebben, autistisch zijn of dementerend. Als het maar een mix van bewoners is, jong en oud, want dat is het concept van Crataegus. Zo konden de ouders van Olav in een van de vier appartementen trekken in de vrije-huursector. En Olav woont in een van de andere 20 appartementen waar een zwaarder zorgindicatie voor nodig is.

Naast Olav wonen er nog een aantal mensen met autisme en jongere mensen met een verstandelijke beperking. Dat gaat heel goed met de ouderen samen, vertelt Marinka. “Die worden energiek van de jeugdigheid. En die jongeren vinden het wel gezellig. Bij de dagbesteding waar alleen ouderen komen, zie je dat mensen niet altijd even aardig tegen elkaar zijn of dat mensen onenigheid hebben over de plek waar iemand zit. Dit gedrag zie je nooit bij de vaste bewoners. Ik denk dat de sfeer zo goed is omdat het een gemixte groep is. Oud en jong halen het beste bij elkaar naar boven.”

Afwezigheid van managementlagen

De ondernemers vertellen trots hoe goed het allemaal gaat. Naast de bewoners komen er iedere dag ouderen uit het dorp naar de dagopvang die ze bieden en het zorgpersoneel van Crataegus biedt ook ambulante zorg in de buurt.

Die laatste tak van het bedrijf groeit nog steeds. Dat het goed gaat, komt door de afwezigheid van managementlagen legt Marinka uit. Het geld gaat volledig naar de zorg. Zij en Eddy vormen het management, maar zijn vooral ook onder de mensen te vinden. Het enige kantoortje in de gang blijft meestal leeg.

Het klinkt allemaal heel simpel, maar er is goed over nagedacht. Marinka vertelt over haar ervaring in de zorg. “Toen was ik al met de ondernemende kant van de zorg bezig en de geldstromen die er zijn. Als er bij ons in de crisisopvang een bed leeg stond wist ik dat dit 800 euro per nacht kostte. Ik wilde dat bed graag bezet hebben, terwijl ik ook collega’s had die het lekker vonden dat ze het even rustig aan konden doen. Maar je weet: op het eind van het jaar worden er mensen ontslagen als we te weinig inkomsten hebben. Dat voorkomen wij hier door het hele jaar op het geld te letten.”

Energieneutraal wonen

Bij Crataegus ondernemen ze als volgt: “Stel iemand met een hoge indicatie overlijdt, dan moet je in uren terug als daar iemand met een lagere indicatie voor terug komt. Want je ontvangt dan minder zorggeld. Daarom moeten we voor een deel met flexibele contracten en nul-uren contracten werken. We kunnen dan direct bijschakelen”, aldus Marinka.

De kleinschaligheid is niet het enige waarin Crataegus zich onderscheidt van een verpleeghuis. Mensen wonen op zichzelf. “Mensen huren hier een appartement en de zorg wordt los ingekocht.” Eddy voegt daar trots aan toe dat het hele gebouw energieneutraal is. “Dat betekent dat de mensen hier erg comfortabel wonen, door bijvoorbeeld de warmtekoudeopslag. Dat maakt het in de winter aangenaam warm en in de zomer blijft het lekker koel. Maar het pand is ook toekomstbestendig. We hebben geen energierekening dus die investering betaalt zich terug.”

We lopen ondertussen een van de appartementen in waar Joyce met een verstandelijke beperking woont. Ze is samen met de huishoudelijke hulp aan het opruimen. Een ontzettend kleurrijk appartement met poppen in de kast en knuffels op het bed. Aan de muur abstracte schilderijen die Joyce zelf geschilderd heeft.

Ze is zichtbaar blij met haar woonplek en Marinka vertelt dat ze expres de hulp laat komen als Joyce thuis is. “Zo heeft ze zelf ook een rol in het huishouden en dat is goed voor haar.” Marinka legt uit: “Voor iedere bewoner stellen we doelen op. In het geval van Joyce sprak ik met haar ouders af dat ze zelfstandig naar hun toe zou leren lopen. Dat is al gelukt. Ze maakt iedere dag zelf een wandeling naar haar ouders toe.”

onderzoek van Vektis

> “Steeds meer mensen moeten uit hun vertrouwde dorp vertrekken omdat er niet de juiste zorg aanwezig is, dat is schrijnend.”Lees de column van relatiemanager Nelleke van Olst

Fotografie: Pieter van den Boogert
Tekst: Joset van der Hoeven