1991 is een jaartal dat iedere Kirgiziër kent. In dat jaar viel de Sovjet-Unie, waar Kirgizië deel van uitmaakte. Ineens stond het land, dat ingeklemd ligt tussen China en Kazachstan, er alleen voor. De financiële sector belandde in een crisis, waardoor met name de ondernemers op het platteland nog maar lastig aan geld konden komen.

Een hele laag in de samenleving werd financieel aan zijn lot overgelaten

Kompanion Bank (Kompanion) was een van de eerste organisaties die ondernemers op het platteland financiële ondersteuning bood. Dat deed zij met microfinanciering. Triodos Fair Share Fund investeert in Kompanion.

Rosanna Sarkeyeva, regiomanager van de gebieden Centraal-Azië, Kaukasus en Oost-Europa bij Triodos Bank
Rosanna Sarkeyeva, regiomanager van de gebieden Centraal-Azië, Kaukasus en Oost-Europa bij Triodos Bank

Rosanna Sarkeyeva is regiomanager van de gebieden Centraal-Azië, Kaukasus en Oost-Europa. Zij is daar onder meer verantwoordelijk voor de investeringen, waaronder die van Triodos Fair Share Fund. Sarkeyeva vertelt waarom Kompanion een belangrijke rol speelt in de sociaaleconomische ontwikkeling van Kirgizië.

Waarom is microfinanciering in Kirgizië belangrijk?

“Voor de bevolking van Kirgizië is landbouw altijd een belangrijke inkomstenbron geweest. Dat is nog steeds zo, ruim eenderde van de bevolking van ruim 6 miljoen werkt in de landbouw. De boeren verbouwen veel etenswaren zoals fruit, aardappelen en bonen. Ook wordt er wol geproduceerd.

“Toen de Sovjet-Unie in 1991 viel, belandde Kirgizië in een crisis. Plots was het land autonoom en moest het de overgang maken van een centraal geleide economie naar een markteconomie. Dat vergde ook een andere rol van banken.

“De meeste banken richtten hun dienstverlening vooral op grotere bedrijven in de steden. Boeren op het platteland die voor zichzelf wilden beginnen of wilden uitbreiden en een krediet nodig hadden, kwamen daarvoor niet in aanmerking. Buiten de steden waren nauwelijks banken actief, ook omdat het te kostbaar zou zijn die boeren te moeten bezoeken.

“Een hele laag in de samenleving werd financieel aan zijn lot overgelaten. Als gevolg raakte de landbouwsector achter; die kon door gebrek aan financiële middelen niet groeien of innoveren.”

Een van de eerste organisaties die daar verandering in bracht, was Kompanion.

“Kompanion werd rond de eeuwwisseling opgericht door de Amerikaanse ngo Mercy Corps, en richtte zich als eerste instelling op het verstrekken van microkredieten in Kirgizië. Vanwege de grote hoeveelheid Kirgiziërs die destijds behoefte had aan de leningen van Kompanion, en het feit dat Kompanion daarnaast ook trainingen gaf op het gebied van duurzame landbouwpraktijken paste Kompanion goed bij de missie van Triodos Bank en Triodos Fair Share Fund: een duurzame impact hebben.”

Inmiddels is Kompanion een officiële bank in Kirgizië. Triodos Fair Share Fund heeft daar een rol in gespeeld. Waarom?

“Na een aantal jaar had Kompanion aan veel mensen een lening verstrekt. Een nieuwe uitdaging werd zichtbaar.

“De omgang met geld was in Kirgizië heel anders dan in Nederland. Veel mensen bewaarden hun spaargeld onder hun bed. Ze waren niet bezig met het creëren van een buffer voor bijvoorbeeld onverwachte medische zorg, of schoolgeld voor de kinderen; een financiële huishouding ontbrak. Dat was begrijpelijk. Er waren nauwelijks banken. Mensen op het platteland konden nergens heen met hun geld – iets wat ze wel wilden.

Een klant van Kompanion uit Kirgizië
Een klant van Kompanion uit Kirgizië

“Hier lag een kans voor Kompanion, om ook spaarrekeningen aan te bieden. Maar voor je dat als organisatie mag doen, moet je een bankvergunning hebben. Dit geldt ook voor betalingsdiensten. Ook hier was een duidelijk behoefte aan. Veel hoogopgeleide Kirgiziërs werken namelijk in Rusland en zij willen geld overmaken naar achtergebleven familie op het platteland. Dit geld kan weer gebruikt worden voor investeringen.”

“Triodos Fair Share Fund werd aandeelhouder in Kompanion toen zij het proces begonnen om een officiële bank te worden. We konden zo onze bancaire kennis en expertise delen. We hebben bijvoorbeeld meegedacht over opleidingsprogramma’s voor de medewerkers en hoe ze goede interne processen ten aanzien van risicomanagement in konden voeren.

“Ik zit namens Triodos Fair Share Fund in de Raad van Commissarissen van Kompanion. Zo kunnen we blijven meedenken over hoe de bank zich verder kan ontwikkelen. Denk aan het digitaliseren van hun productaanbod, zodat zij deze efficiënter en tegen lagere kosten kunnen aanbieden.

“Kompanion mag nu een “bankpapiertje” hebben, het is meer dan een bank. Kompanion heeft dierenartsen en landbouwdeskundigen in dienst, die naar de dorpen op het platteland gaan om te helpen met vragen als: welke voeding houdt de koeien gezond? En hoe leg je een duurzaam en efficiënt irrigatiesysteem aan? Of hoe snoei je op de beste manier fruitbomen?”

Je bent zelf opgegroeid in Kirgizië. Welke rol speelt jouw achtergrond in je werk?

“Mijn achtergrond komt praktisch van pas omdat ik vloeiend Russisch spreek, de gangbare spreektaal in Kirgizië.

“Maar belangrijker is dat ik de cultuur van het land ken. Die zit in mij. Met de mensen met wie ik samenwerk in Kirgizië, deel ik het Sovjetverleden en alles wat daarbij hoort. Mijn netwerk uit de tijd voor ik naar Europa vertrok, gebruik ik nog altijd.

Ik kan me inzetten voor mijn geboorteland, ondanks dat ik er ver vandaan woon

“De combinatie van goed kunnen communiceren en kennis van en begrip voor de cultuur maken mij minder een buitenstaander in Kirgizië. Dit helpt om duurzame relaties op te bouwen. Ik kan me inzetten voor mijn geboorteland, ondanks dat ik er ver vandaan woon. Dat geeft mij voldoening.”

Beleggen voor mensen

Triodos Fair Share Fund

Een bedrijf starten, een huis kopen en kinderen naar school laten gaan: in Nederland is dit vanzelfsprekend. Maar voor veel mensen in ontwikkelingslanden niet, vooral omdat zij geen of beperkte toegang hebben tot financiele diensten. Door te beleggen in Triodos Fair Share Fund ondersteun je ondernemende mensen zoals Samira die hiermee haar eigen levensomstandigheden en die van haar familie kan verbeteren.

Ontdek het Fair Share Fund

Fotografie: Malik Alymkulov, Pieter van den Boogert