Onze woonwensen veranderen en daarmee ook onze woonvormen, maar die transitie gaat niet zonder slag of stoot. De ontwikkelingen gaan sneller dan de regels kunnen worden aangepast. Dat zorgt voor de nodige praktische, financiële en juridische obstakels. Wij interviewden Laurens Smits, Marjan de Blok, Geertje Nooijen, Akke Overzet en Joke van der Leen die deze obstakels overwonnen en manieren vonden waarop het wel kon. Triodos Bank Hypotheken hielp hen daarbij.

1. De kangoeroewoning: twee woningen onder één dak

“Een van onze vier kinderen woont in Spanje en daar zagen we hoe verschillende generaties met elkaar samenwonen”, vertelt Laurens Smits. “Mijn vrouw Cilla en ik vonden dat heel bijzonder en het plantte een zaadje. In 2008 kwam de financiële crisis. In één klap werd duidelijk dat ons zorgsysteem niet meer houdbaar was. Ouderen moesten langer thuis blijven wonen en kinderen werden intensiever bij de zorg voor hun ouders betrokken. Wij zagen dit als een kans. Mijn schoonouders werden al wat ouder en mijn schoonmoeder had hulp nodig. Die hulp wilden wij graag geven.”

Samen een huis bouwen

“We stelden aan mijn schoonvader voor om samen een kangoeroewoning te bouwen. Dit zijn twee aparte huizen, onder één dak. Hij reageerde meteen heel enthousiast en zo ging het balletje rollen. Als bouwkundige had ik veel ervaring met het ontwikkelen van dit soort innovatieve projecten, dus ik wist waar ik aan begon.”

Twee huizen op een perceel

Eerst zochten we naar een geschikt stuk grond om te bouwen. Dat vonden we in Culemborg. Voor we konden beginnen moest er nog veel gebeuren. De gemeentelijke regels stonden twee huizen op één perceel niet toe, maar uiteindelijk kregen we het toch rond. Vervolgens gingen we met de financiering aan de slag in de vorm van een hypotheek. Voorwaarde van Triodos Bank was dat we het huis duurzaam bouwden, maar dat wilden we zelf ook heel graag.”

Steun bij elkaar

“Een paar maanden geleden overleed mijn schoonmoeder. We zijn heel verdrietig, maar ook dankbaar dat we haar drie jaar hebben mogen verzorgen. We hebben heel intensief met elkaar samengeleefd. Mijn schoonvader vindt nu steun bij ons en wij bij hem. Onze kinderen komen regelmatig langs en we lopen elke dag wel een paar keer bij elkaar binnen. Meestal eten we ook samen.

Ervaringen delen

Mijn ervaringen met het hele proces wil ik graag delen. Iedereen mag me bellen. Ik weet waar je tegenaan kunt lopen en hoe je dat kunt oplossen. Dat scheelt zo veel kostbare tijd.”

2. Schoonschip: een drijvende woonwijk  

Dat de bouw van een vernieuwend woonproject lang duurt, weet ook Marjan de Blok van de drijvende eco-woonwijk Schoonschip. De wijk bestaat uit 30 kavels met 46 duurzame, drijvende woningen. Haar oorspronkelijke idee was veel kleiner van opzet. Ze wilde gewoon leuk, duurzaam wonen met wat vrienden, maar toen ze haar plan ging delen, vloog het helemaal uit de bocht. Iedereen wilde meedoen. Ze rolde van het een in het ander en na tien jaar is de woonwijk een feit én internationaal een hit.

Het water kwam later

“Het was een project van de lange adem, maar ik bleef er altijd in geloven. We kregen ook weinig weerstand. Het duurde gewoon lang en natuurlijk hadden we behoorlijk wat grote en kleine hobbels op de weg. We begonnen met het zoeken in Amsterdam-West, maar daar kregen we het niet van de grond. Het was te duur. Toen weken we uit naar Amsterdam-Noord, maar het projectbureau dat bezig was met de gebiedsontwikkeling wilde eerst woningen op het land realiseren. Het water kwam later.”

Geef die mensen een kans

“We liepen vast, dus maakten we een afspraak met de toenmalige wethouder Maarten van Poelgeest. Hij wilde dat Amsterdam op Berlijn ging lijken, met meer zelfbouw. We legden hem uit dat we een geweldig plan hadden, maar nergens terecht konden. Hij was enthousiast over het idee en belde met het projectbureau. ‘Geef deze mensen een kans’, zei hij. Het projectbureau schreef een tender uit voor een duurzame wijk op het water. Dat is namelijk wettelijk verplicht, want je kunt niet zomaar een locatie aan een project toewijzen. Even was ik bang dat iemand anders misschien zou winnen, maar we hadden echt overal over nagedacht. We wonnen en konden het samen met de gemeente verder ontwikkelen.”

Het is nog niet klaar

“Juridisch moest er heel veel uitgezocht worden. We mochten 30 kavels bebouwen, maar wij vonden het duurzamer om er met meer huishoudens te wonen en ook mensen met een lager inkomen een kans te geven. We hebben dus een aantal woningen gesplitst. Dat had nog wel wat voeten in aarde, want dat kan niet zoals bij ‘gewone’ huizen op het land. Je woont op het water als het ware samen. Uiteindelijk zijn we er uitgekomen en daar ben ik heel trots op. Triodos Bank hielp met de hypotheken. Nu de boten er liggen, is het werk niet klaar. We hebben zo veel geleerd en dat willen we delen met anderen. Het moet een olievlek worden.”

3. Tiny House: een klein huis geeft veel ruimte

Geertje Nooijen koos ervoor om op een meer duurzame manier te gaan leven en kocht een van de 10 Tiny Houses binnen het project ‘De Hopman’ in Aarle Rixtel.

Minder zorgen

“Hoe kleiner je woont, hoe minder zorgen je hebt en hoe meer vrijheid je ervaart. Toen ik in verwachting was van mijn zoon besefte ik dat mijn hectische baan niet meer paste in een leven waarin ik er ook wilde zijn voor mijn kind. Lange stressvolle dagen op het werk zag ik niet zitten als moeder. Ik ging op zoek naar een parttimebaan en vond deze als projectassistent bij een zorginstelling. Ik ging minder verdienen, maar besefte nog meer dat het geluk niet zat in de grootte van mijn huis of andere spullen. Geluk zit hem bij mij vooral in de vrijheid die ik ervaar als je met minder kunt leven. Een duurzame manier van leven past daarbij”.

10 duurzame Tiny Houses

“Ik vernam dat er een project was gestart om 10 volledig duurzame Tiny Houses te bouwen vanuit burgerinitiatief in samenwerking met de gemeente Laarbeek. 10 duurzame Tiny Houses met zonnepanelen en een warmtepomp en gezamenlijk zouden ze regenwater opvangen. Ik wilde daar dolgraag wonen, meldde me aan en werd ingeloot. Er was een stichting opgericht en ik nam plaats in het bestuur. Na een intensief traject van circa tweeënhalf jaar zijn de huisjes nu daadwerkelijk gerealiseerd. Het is mooi om op deze manier een bijdrage te kunnen leveren aan een meer duurzame wereld en ik hoop dat we een voorbeeld mogen zijn voor velen. Een kleine woonruimte past mijn inziens veel beter bij de woningvraag die er nu ligt en nog gaat komen.”

Vertrouwen in ons project

“Triodos Bank had vertrouwen in ons project en verstrekte ons de benodigde hypotheek. Afgelopen jaar zijn de huisjes opgeleverd en konden we verhuizen. Voor die tijd heb ik driekwart van mijn spullen weggedaan. Dat luchtte zo op. En we hebben nog steeds genoeg ruimte in ons huis. Spullen zijn alleen maar ballast. Je hebt echt niet veel nodig.”

4. Samen oud worden in Woongroep Zandroos

Woongroep Zandroos is een duurzame woongroep voor vijftigplussers in Diever. Akke Overzet en Joke van der Leen werkten jarenlang aan de ontwikkeling van het project en vertellen hoe ze na lang zoeken de juiste plek vonden om hun droom te realiseren.

Een divers gezelschap

“Het idee van leven in een woongroep sprak ons erg aan. Daar wilden we ons graag voor inzetten. Het plan was om koop- en huurwoningen aan te bieden en zo een divers gezelschap bij elkaar te krijgen. Centraal stond dat we voor elkaar en de aarde zouden zorgen, gezamenlijk duurzaam zouden bouwen en elkaars overtuigingen of gedachten over wat er is tussen hemel en aarde zouden respecteren. Het zoeken naar een geschikte locatie duurde het langst. Een aantal keren leek het te lukken, maar ging het net niet door. Achteraf gezien heeft het zo moeten zijn; we hebben nu echt dé ideale plek.”

Een goed financieel plan

“We bleven de hele tijd overtuigd dat het project van de grond zou komen. Ons bestuurslid Ans Geerlings speelde daar een belangrijke rol in. Zij is accountant en had alles doorgerekend. Het lukte haar het plan goed te onderbouwen en dat hielp in de gesprekken met gemeenten en banken. Ook al was het ingewikkeld, want duurzame bouw vraagt om grotere investeringen en we hadden niet alleen koop-, maar ook huurwoningen in ons plan.

Is dat iets voor jullie?

Op een gegeven moment hadden we een afspraak met twee ambtenaren van de gemeente Westerveld. Midden in het gesprek stond een van hen op en nam ons mee naar de andere kant van het gebouw. Vanuit het raam wees hij op een leegstaand terrein aan de rand van een natuurgebied. Was dat iets voor ons? De gemeente had het net teruggekocht van een projectontwikkelaar. Iedereen was enthousiast. Vanaf dat moment duurde het nog 8 maanden voordat alles rond was. Met inbreng van eigen geld, een gunstige lening van de Drentse Energie Organisatie en een lening bij Triodos Bank konden we beginnen met het bouwen van 22 woningen voor 27 mensen.”

Het is wel even wennen

“Wonen in een woongroep is best wel even wennen. Je hebt je eigen woning, maar je deelt ook heel veel met elkaar. Met de een ben je hechter dan met de ander, maar we leven met elkaar als betrokken buren en dat bevalt heel goed.”