Rivieren die rood kleuren van de textielverf, naaisters die ondanks lange dagen in de kledingfabriek toch niet rondkomen van hun loon. Achter de mooie kleding in blinkende etalages gaat veel leed schuil. De mode-industrie veroorzaakt bijna tien procent van de wereldwijde CO2-uitstoot en gaat gepaard met uitbuiting en mensenrechtenschendingen. Gelukkig kan het anders. In Dress to change - A fashion business model for planet and people toont Triodos Investment Management (Triodos IM) hoe de mode-industrie duurzaam de toekomst in kan. 

In vijf stappen naar een schone mode-industrie

1. 

   Vertragen
   Nederlanders kopen gemiddeld 46 kledingstukken per jaar en gooien er 40 weg. Het is de norm geworden: even gauw een jurkje voor een feestje scoren en dat leuke shirtje in de uitverkoop dan ook maar meteen meepikken. Een combinatie van groeiende welvaart en de opkomst van goedkope materialen als polyester, hebben ons in een mallemolen van fast fashion gestort. Bij deze race to the bottom trekken zowel het milieu, als de 430 miljoen werknemers in de kledingproductie aan het kortste eind. De marges zijn klein, de lonen niet hoog genoeg om van te leven, kinderarbeid neemt toe en de snelle productiecyclus betekent dat veel werknemers overuren draaien om op tijd te leveren. Fast fashion leidt ook tot overproductie: jaarlijks wordt 92 miljoen ton kleding weggegooid, het grootste deel belandt op de vuilstort of in de verbrandingsoven. "We moeten naar slow fashion," zegt Johanna K. Schmidt, Investment Strategist bij Triodos IM. "Waarbij we heel anders kijken naar de waarde van een kledingstuk, de volumes omlaaggaan en de kwaliteit omhoog."

2. Circulariteit
   Kledingmerken moeten zich bij het ontwerpen niet alleen bezighouden met het design en de aantrekkingskracht op de consument, maar ook met de vraag wat ermee gebeurt als de consument er klaar mee is. Schmidt: "De meest duurzame kleding is de kleding die al bestaat." Neemt een bedrijf een gedragen spijkerbroek weer terug, voor een eventuele tweede eigenaar? Gebruikt het hoogwaardige materialen en biedt het reparatiediensten aan? Of neemt het afgedragen kleding in voor hergebruik van de materialen? Daar moet het bedrijf bij de productie al rekening mee houden, want hergebruik is makkelijker als materialen in pure vorm worden gebruikt: dus geen T-shirt van een katoen-, polyester-, elastaan-mengsel, maar van pure katoen. Schmidt: "We moeten steeds meer richting een circulaire kledingindustrie, met reduction, reusability en recyclability."

   

    

3. Slimme materiaalkeuze
   De grootste milieuschade schuilt in de productie van textiel: het winnen van de vezels en het maken van de stoffen is samen goed voor bijna zestig procent van de klimaatimpact van de kledingindustrie, door het watergebruik en de CO2-uitstoot. Om schonere kleren te maken, moeten kledingbedrijven duurzaamheid zwaarder meewegen bij de materiaalkeuze. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van biologische katoen, gerecyclede wol of polyester van petflessen, of aan nieuwe synthetische vezels als lyocell. 

4. Innoveren
   "Innovatie kan flink bijdragen aan een duurzamer kledingindustrie," aldus Schmidt. "Vooral als het gaat om het ontwikkelen van nieuwe materialen, bijvoorbeeld uit afvalstromen." Schmidt noemt een stof van sinaasappelschillen, die een alternatief kan bieden voor polyester in de sportkleding-branche. De schillen transformeren namelijk tot een zachte, rekbare stof, ideaal voor een jogging- of yogabroek. Een broek die je aan het eind van zijn levensduur kunt composteren, omdat hij biologisch afbreekbaar is. 
    
5. Bewustzijn creëren
   "Er is een paradigmaverschuiving nodig in de mode-industrie," aldus Schmidt. "Bedrijven hebben de afgelopen decennia ingespeeld op de menselijke onzekerheid en angst iets mis te lopen, waardoor we in de fast-fashion-fuik zijn gelopen en meer kopen dan we nodig hebben. Nu moeten bedrijven hun slimme marketing inzetten voor het creëren van bewustzijn bij de consument." Op labels kunnen merken informatie bieden over de klimaatimpact van het item, of de arbeidsomstandigheden waaronder het is gemaakt, zodat de consument die informatie kan meewegen bij een aankoop. Schmidt: "Bedrijven moeten winst kunnen maken op kwalitatief goede kleding. Dat kan door mensen uit te leggen waarom een bepaalde prijs reëel is. Zo gaan consumenten de aanschaf van een broek meer zien als een investering."

Wat doet Triodos

Een aantal van de Triodos Beleggingsfondsen hebben een selecte portefeuille van beursgenoteerde kledingbedrijven en dragen via die investeringen op drie manieren bij aan het verwezenlijken van de duurzame mode-industrie.

• Allereerst door scherpe keuzes te maken. Triodos IM kijkt daarbij niet alleen naar het groene plaatje dat kledingbedrijven van zichzelf schetsen, maar houdt hun werkelijke keuzes tegen het licht. Triodos investeert alleen in bedrijven die voldoen aan de minimum standards en daarnaast aansluiten bij een van Triodos IM’s transitie-thema’s. Nike en Adidas sluiten met hun sportkleding bijvoorbeeld aan bij het thema Prosperous and Healthy People. Nike raakt met het hergebruik van restmaterialen voor bijvoorbeeld kunstgrasvelden of gymvloeren tevens aan het thema Circular Economy. 

• Triodos benut haar betrokkenheid bij de bedrijven waar ze in investeert om bij te sturen. Schmidt: "We bevragen het duurzaamheidsbeleid van ‘onze’ bedrijven: hebben ze weet van nieuwe biosynthetische of hernieuwbare materialen, zoals de sinaasappelschil-stof ? Wat doen ze aan onderzoek en ontwikkeling om dat soort duurzame materialen te gaan gebruiken? Enzovoorts. We gaan in principe langdurige investeringsrelaties aan, maar als we zien dat een bedrijf niet meewerkt aan een duurzame toekomst, kunnen we uiteindelijk besluiten te desinvesteren. Dat is in het verleden ook wel gebeurd."

• Tot slot wil Triodos dienen als voorbeeld voor andere investeerders. "We hebben een goede naam op het gebied van duurzaamheid, andere banken kijken naar ons voor inspiratie. Met Dress to change - A fashion business model for planet and people delen we onze inzichten ook bewust met andere spelers op de markt."