Biobased materialen isoleren beter en zijn daarbij gezonder, comfortabeler en milieuvriendelijker dan de huidige meest gebruikte isolatiematerialen. De natuurlijke materialen zijn vochtregulerend en kunnen geluiddempend zijn waardoor er een fijnere akoestiek ontstaat. Ook zorgen ze op natuurlijke wijze voor een prettig en comfortabel binnenklimaat. Verder zijn het prettige materialen om mee te werken. Zo kan je het gewoon vastpakken en heb je geen handschoenen nodig, zoals bijvoorbeeld bij glaswol wel het geval is. In deze longread lees je alles over biobased (ver)bouwen.

Het is dan ook niet voor niets dat biobased isolatiematerialen in populariteit toenemen. Maar hoe pak je het isoleren van je huis met biobased materialen aan? Samen met experts kwamen we tot een redelijk eenvoudig stappenplan. Hieronder stellen we ze voor en delen ze hun kennis.

1. Kies biobased materialen die bij jouw woning passen

Houd bij het isoleren van je huis rekening met verschillende aspecten: is het een vochtig huis of niet? Is je ondervloer van beton of van hout? Hoe groot is je kruipruimte en hoeveel ruimte heb je om je muren te isoleren? Al deze facetten bepalen uiteindelijk welke biobased materialen je het beste kan kiezen.

Erik Ros van Biobeest, een bedrijf gespecialiseerd in biobased materialen, vindt houtvezel de beste optie. Houtvezels bestaan uit restmateriaal van naaldhout. “In de winter willen we de gasrekening temperen, maar de zomers worden steeds heter. Door de vochtregulerende werking houdt houtvezel je huis in de winter warm en zorgt het in de zomer juist voor verkoeling.”

Ook architect Linda Buijsman van ECOBLOQ is enthousiast over houtvezel. “Het is een veelzijdig biobased materiaal. Zo kan je losse houtvezels in een spouwmuur blazen als duurzaam alternatief voor purschuim wat nu vaak gebruikt wordt. Maar je hebt ook platen van houtvezel die je tegen het dak of de muur kan schroeven als natuurlijk isolatiemateriaal.”

Vlas en hennep zijn ook fijne biobased materialen, vindt Linda. “Er zijn isolatieplaten die gemaakt zijn van gemaaid gras uit de berm. Dat is dus eigenlijk een restproduct. En gras groeit, net als hennep en vlas, heel snel weer aan.”

Voor kieren kan je heel goed stopwol gebruiken in plaats van kit of purschuim wat niet duurzaam is. Nederlandse wol wordt 95% van de tijd als afvalproduct weggegooid. Het Hollands Wol Collectief ontwikkelt ideeën om dit ‘afvalproduct’ toch nog te gebruiken, bijvoorbeeld als isolatiemateriaal.

2. Waar vind je biobased isolatiematerialen?

“Steeds meer bouwmarkten en groothandels hebben biobased materialen in het assortiment met daarbij vaak een pdf met uitleg over de kwaliteiten van het materiaal, hoe je het moet gebruiken en waarvoor je het kan gebruiken: vloer, muren of dak,” vertelt Linda. “Het is even wat leeswerk, maar dan maak je ook een goede, weloverwogen keuze.”

Biobeest is gespecialiseerd in biobased materialen en werkt aan een uitgebreide gratis handleiding waarin ze je stap voor stap uitleggen hoe je met deze materialen je huis isoleert, inclusief technische tekeningen.

3. Prijs en gebruik van biobased materialen

Biobased materialen zijn over het algemeen wat duurder in de aanschaf, maar daar krijg je een hoop comfort voor terug, stelt Erik. “Zo had ik boven een koud, tochtig kamertje waar ik bijna nooit zat. Dat is nu een heel knus, comfortabel kamertje geworden met een diepe vensterbank waar je heerlijk kan zitten.”

Natuurlijk zijn er ook bij biobased materialen verschillende prijscategorieën. “Katoenisolatie is makkelijk materiaal om mee te werken. Niet alleen omdathet flexibeler en zacht is, het is ook goedkoper. Daarom wordt het vaak bij grote projecten gebruikt, zoals sociale woningbouw.”

4. Een goede voorbereiding is het halve werk

Nadat je hebt uitgezocht welke biobased materialen je wilt gebruiken en waar je dat allemaal haalt, is het zaak om een plan te maken en dat goed door te rekenen. “Ook bij biobased materialen staan de leveringen onder druk, dus een nabestelling kan voor behoorlijk wat vertraging zorgen,” zegt Erik.

“In principe zou je, als je alles goed doorgerekend en gepland hebt, met vier man in een weekend een dak kunnen isoleren. Dat is natuurlijk wel afhankelijk van hoe hoog en groot het dak is en of er bijvoorbeeld al balken aanwezig zijn waar je bijvoorbeeld houtvezelplaten tegenaan kan schroeven. Zo is een plat dak bijvoorbeeld ingewikkelder om te isoleren, omdat daar makkelijker condens ontstaat en er zo schimmel en houtrot kan ontstaan.”

5. Werk van boven naar beneden

“Warmte gaat omhoog,” legt Erik uit. “Dus de juiste volgorde van isoleren is eerst het dak, dan de muren en dan de vloer. Dan pak je de meeste winst.” Linda beaamt dit. “Het dak heeft ook het grootste oppervlak,” voegt ze toe.

Ook plafonds zijn slim om te isoleren. “Zeker als je in een ouder huis woont met dunne, houten plafonds is het verstandig om die te isoleren. Anders trekt de warmte van de woonkamer naar boven, naar een kamer waar je misschien nooit zit of naar de bovenburen.”

6. Pak veel centimeters

“Het klinkt misschien een beetje raar, maar veel mensen laten zich afschrikken door het idee van ruimteverlies als het gaat om het isoleren van muren met biobased materialen,” zegt Erik, die zelf in een hoekhuis woont en overal voorzetwanden van zo’n 18 centimeter plaatste. “Dat klinkt als veel, maar het comfort dat je ervoor terugkrijgt, is vele malen groter dan het ruimteverlies. In een rijtjeshuis hoef je alleen aan de voor-en achterkant een voorzetwand te plaatsen. Bij een hoekwoning heb je een extra muur te isoleren.”

Ook Linda heeft haar eigen huis geïsoleerd. “Als je dan toch aan de slag gaat en je hele huis onder handen neemt om te isoleren, doe het dan goed. Je doet dit waarschijnlijk eenmalig.” stelt ze. “Zo sprak ik mensen die voorzetwandjes van 4 centimeter tegen de muren hadden geplaatst: daar heb je eigenlijk niks aan qua isolatiewaarde, dus dat is zonde van de moeite die je erin gestoken hebt.” Zelf heeft ze voorzetwanden van ruim 10 centimeter geplaatst.

7. Maak een toekomstplan

Linda heeft ook de oude houten vloer uit haar huis gehaald. “De hele kruipruimte ligt vol met biobased geëxpandeerde kleikorrels, die je ook in plantenpotten ziet. Dan heb je ook geen kans meer op ongedierte of vocht. Daar overheen ligt een dekvloer met vloerverwarming.”

Als je de vloer gaat doen, is het handig om vloerverwarming aan te leggen als je in de toekomst een warmtepomp wil. En als je van het gas af wil of energieneutraal wilt wonen, dan is muurisolatie van 4 centimeter niet genoeg. “Het is verstandig om te bedenken waar je over vijf of tien jaar wilt staan met je woning. Dan hoef je niet alles in een keer te doen, maar dan kan je wel één of twee dingen echt goed doen. En op den duur heb je alles dan gedaan.”

Bonus: kijk of je subsidie kan krijgen

Voor het isoleren van je huis kan je een zogenaamde Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing (ISDE) aanvragen. Daarmee kan je tot wel 30% subsidie krijgen, bijvoorbeeld voor het isoleren van spouwmuren, het dak, de vloer en het aanleggen van HR glas en triple glas. Die subsidie geldt alleen voor twee of meer maatregelen of bij grote aanpassingen zoals het vervangen van een warmtepomp, zonneboiler, of een aansluiting op het warmtenet. Ook VvE’s komen in aanmerking voor deze subsidie.