Op dit moment heeft de Europese Unie het doel opgelegd dat in 2030 25% van de landbouwgrond biologisch verbouwd wordt. Dit is onderdeel van de Europese Greendeal. Een belangrijke stap vooruit als het lukt. Een alternatief voedselsysteem is een van de pijlers van Triodos Bank. We verstrekken al sinds 1984 leningen aan bedrijven die zich bezighouden met biologische landbouw. Hiermee werd belangrijke verandering in gang gezet. In Nederland gaat deze verandering langzaam. Nog maar 4% van de landbouwgrond is biologisch. In april werd er wel goed nieuws gepubliceerd: de omzet van biologische voeding steeg vorig jaar met een kwart.

Dat geeft hoop. Maar wat ook hoop geeft, is over de grenzen kijken. Triodos Bank is actief in vijf Europese landen: Verenigd Koninkrijk, Spanje, België en Duitsland. En de fondsen van Triodos Investment Management zijn actief over de hele wereld. Samen werken we aan een beter voedselsysteem. Een systeem met minder impact op het klimaat, dat gezonder is, eerlijke prijzen hanteert en jou verbindt met waar je eten vandaan komt.

1. Negatieve CO2-uitstoot en natuurpositieve boeren

Wist je dat biologische landbouw ook het klimaatprobleem kan aanpakken? Er zijn biologische gewassen zoals wintergranen, olijven of citrusvruchten met een ecologische voetafdruk die 42% tot 100% lager ligt dan die van hun conventionele tegenhangers. Dit blijkt onder meer uit een studie van Ecovalia, een Spaanse beroepsvereniging voor biologische teelt die door Triodos gefinancierd wordt.

Triodos financiert ook landbouwprojecten die andere positieve effecten op de natuur hebben. "Planten zijn eigenlijk groene zonnepanelen", zegt boer Erwin Westers, eigenaar van een regeneratieve biologisch-dynamische boerderij aan de Waddenzee in Groningen. Wat bedoelt hij met groene zonnepanelen? Na en soms ook voor de oogst zaait hij tot 25 bodembedekkers in om goed voor zijn land te zorgen. “Ik wil zoveel mogelijk diversiteit, want dat maakt de bodemorganismen actief. Zij maken allemaal verschillende mineralen en vitamines los in de grond. Als we dan volgend jaar weer aardappels telen, hebben die daar profijt van: ze smaken dan niet alleen beter, maar hebben ook meer voedingsstoffen.” De planten gebruiken de energie van de zon om water en CO2 uit de lucht om te zetten in zuurstof en suikers, legt Westers uit en dat heet fotosynthese.

Een ander mooi voorbeeld is het Duitse P2GreeN. Zij doen iets unieks. Dit bedrijf wil menselijke uitwerpselen als meststof voor de landbouw inzetten. Onze uitwerpselen komen nu in het riool terecht en het kost ontzettend veel water en energie om dit rioolwater te zuiveren. Als je het met nieuwe innovaties voor elkaar krijgt menselijke uitwerpselen in te zetten om het land te bemesten, voorkom je dit. Het mes snijdt aan twee kanten. “Het teveel aan stikstof wordt weggewerkt en het voorkomt tegelijkertijd dat er meer fosfor ontstaat die essentieel is voor de landbouw", aldus de uitleg van Anita Beblek, directeur van het project. P2GreeN pioniert op dit gebied in Duitsland. De Europese regelgeving moet hiervoor worden aangepast en niet onbelangrijk: mensen moeten wennen dat menselijke uitwerpselen ingezet kunnen worden in de kringloop. Triodos Bank is de enige bank die dit financiert.

2. Een duurzaam voedselsysteem is gezonder

Duurzamer leven is niet altijd iets opofferen. Gezondere voeding is beter voor de planeet blijkt uit verschillende onderzoeken, bijvoorbeeld dit uitgebreide onderzoek dat recent in Nature verscheen.

Er moet nog wel veel werk verzet worden om de keuzes over wat je gaat eten makkelijker te maken. Daarom heeft Triodos Food Transition Europe Fund geïnvesteerd in de keten Stadtsalat die te vinden is in de Duitse steden Keulen, Hamburg, Berlijn, Frankfurt en binnenkort Düsseldorf. De oprichters, jeugdvrienden Marcus Berg en Tom Smets, vonden dat er in hun geboorteplaats Hamburg te weinig mogelijkheden waren voor gezonde, voedzame en hoogwaardige afhaalmaaltijden. Als antwoord daarop hebben ze Stadtsalat opgericht, waar maaltijdsalades met verse en gezonde ingrediënten te koop zijn. "Wij zijn graag betrokken bij iets dat een groot effect heeft”, vertelt Investment Manager Adam Kybird. En door kant-en-klare maaltijden gezonder en eerlijker te maken, bereiken we veel mensen.

3. Transparantie en een echte prijs

Net als in andere landen bestaat er ook in het Verenigd Koninkrijk een probleem met ‘te goedkoop eten’. “Onze marges zijn nog nooit zo klein geweest, nu steeds meer mensen moeten besluiten om goedkoper voedsel te kopen”, zegt Tom Richardson van The Community Farm, gefinancierd door Triodos Bank UK. “Helaas heeft goedkoop eten ergens anders in de keten een prijs die moet betaald worden, bijvoorbeeld door het milieu of door de boeren."

Concreet wil Triodos Bank deze trend doorbreken door initiatieven te steunen die laten zien dat het anders kan, zoals ze dat op deze boerderij doen. “We zijn niet ingericht om als normale commerciële boerderij te functioneren. Onze 15 hectare worden beheerd om mensen dichterbij het eten, het land en de natuur te brengen. Elk jaar bezoeken duizenden mensen de boerderij en werken mee op het land. Dit bevordert hun eigen lichamelijke en geestelijke gezondheid terwijl ze van de natuur genieten en volwaardig voedsel voor de plaatselijke bevolking produceren”, legt Tom uit.

Het streven van Triodos naar transparantie en een echte prijs is er een die de werkelijke impact van de voedselproductie op het milieu en de samenleving weerspiegelt. Dat blijkt ook uit de financiering van projecten zoals La Osa, een coöperatieve supermarkt in Madrid. “Omdat we niet overtuigd werden door de producten die we in andere winkels aantroffen, hebben we onze eigen coöperatieve supermarkt opgezet. Zo leren we begrijpen hoe en wat we consumeren”, verklaart José Antonio Villareal, lid van coöperatie La Osa.

4. Consumenten met producenten verbinden

Tot slot: er is een directere band tussen consument en producent nodig. Wij investeren en lenen geld aan initiatieven die dat mogelijk maken door af te wijken van de regels die ons soms drukke leven bepalen. Een daarvan is CrowdFarming. “Mijn grootvader heeft zijn hele leven sinaasappels geteeld”, geeft oprichter Gonzalo Úrculo aan. “Hij kreeg nooit opmerkingen over de kwaliteit van zijn producten, behalve van de inkopers van supermarkten. Zij klaagden wel en probeerden de prijs zo laag mogelijk te houden.” Na hun opleiding in logistiek concludeerden hij en zijn broer Gabriel dat de keten kapot en inefficiënt is, waarbij waardevolle natuurlijke hulpbronnen worden verspild.

Via hun online platform staan 200 boeren nu rechtstreeks in contact met 350.000 consumenten in heel Europa, die de aanschaf van een product (een specifiek aantal kilo's sinaasappelen) van een bepaalde boerderij toezeggen. Die consumenten genieten van verse producten en de boeren weten wat ze moeten produceren. Hiermee vermijden ze verspilling ontvangen ze een eerlijkere, stabielere prijs dankzij hun relatie met de consument.