1. Wat is spaarrente?

Rente is de vergoeding die een spaarder ontvangt voor het – via de bank – ter beschikking stellen van zijn geld aan bijvoorbeeld ondernemers die geld nodig hebben. De bank leent de toevertrouwde spaartegoeden uit aan ondernemers of particulieren die een huis kopen. Die kredietnemers betalen voor dat geleende geld een vergoeding: rente. En de bank deelt die rente met de spaarder, na aftrek van onder andere bedrijfskosten en een vergoeding voor alle risico’s die de bank loopt met het verstrekken van leningen. Het beoordelen van deze risico’s is een kernverantwoordelijkheid van de bank.

Bij Triodos Bank beoordelen we ieder krediet, naast op risico en rendement ook op positieve impact. Elke euro die we uitlenen, moet maatschappelijke of ecologische vooruitgang brengen (zie vraag 5). Daarin gaan we verder dan andere banken. Sterker nog, daar zijn we in 1980 voor opgericht.

2. Waarom is rente in beweging?

De Europese Centrale Bank (ECB) gebruikt de hoogte van de rente die zij zelf aan banken rekent als sturingsmiddel om de economische activiteit, en daarmee de inflatie, te sturen: de afgelopen jaren rekende de ECB zelfs een negatieve rente. Daarmee probeerden ze banken, bedrijven en burgers aan te moedigen meer investeringen te doen en geld uit te geven, in de hoop dat dit economische activiteit en inflatie zou stimuleren.

De ECB is hier in 2022 mee gestopt, omdat de inflatie enorm toenam. De rente die de ECB nu betaalt op banktegoeden ligt boven de 3 procent. Dit doet de ECB met het idee zo de hoge inflatie af te remmen. Met hogere rentes hopen ze bedrijven en burgers te overtuigen minder te investeren en meer te sparen.

Ernst Hobma, onderzoeker op de afdeling Impact en Economie legt uit dat we bij Triodos Bank vinden dat de ECB rekening zou moeten houden met andere effecten van monetair beleid zoals de groeiende ongelijkheid in de samenleving. “De rentewijzigingen van de ECB hebben veel meer effecten dan alleen op de economische activiteit en inflatie. Zo zijn de hoge huizenprijzen van de afgelopen jaren bijvoorbeeld deels toe te schrijven aan lage rentes. De lage rentes zorgden er immers voor dat mensen meer geld konden lenen voor de aankoop van huizen en dit dreef de prijzen omhoog. Mensen die al een of meerdere huizen bezaten, zagen hun bezit in waarde stijgen. Je kan dus stellen dat het beleid van centrale bankrentes invloed heeft op de ongelijkheid in de samenleving.”

Een snel stijgende rente, zoals nu, heeft ook relevante neveneffecten waar rekening mee gehouden moet worden in monetair beleid. Zo worden investeringen in korte tijd een stuk duurder, waardoor bijvoorbeeld investeringen in duurzame energie, onderwijs, natuurbehoud of biobased woningen lastiger te financieren zijn.

3. Hoe bepaalt Triodos Bank de spaarrente?

De rente wordt door verschillende invloeden bepaald. In eerste instantie door de markt. Is er veel aanbod van financiering en weinig vraag naar krediet? Dan is de marktrente doorgaans laag. Kredieten zijn dan ook ‘goedkoper’ omdat je voor een lening weinig rente betaalt. Hoe het gaat op de internationale markt hangt dus vaak af van het economische klimaat. Een crisis zoals de coronacrisis gaf veel onzekerheid en daardoor gingen  mensen meer sparen en de vraag naar kredieten was laag.

De spaarrente wordt deels bepaald door de ‘beleidsrente’ van de ECB. Triodos heeft immers een deel van het spaargeld van klanten daar staan. Ontvangt Triodos meer rente op de reserves bij de ECB, dan kunnen we spaarders ook meer rente betalen. We zoeken hier een goed evenwicht in. Het door ons uitgeleende geld werkt alleen in de ‘reële economie’. Dat betekent dat het niet belegd wordt in financiële producten, maar uitgeleend aan duurzame ondernemers of particuliere huizenbezitters. Voor de lening sluit Triodos Bank een langlopend contract af met vaste rentetarieven waardoor de ECB één van de factoren is. Als je bijvoorbeeld een hypotheek hebt lopen met een vaste rente van 10 jaar, dan wordt de rente daarvan niet hoger als de ECB-rente stijgt. Zo zijn bedrijven en particulieren beschermd tegen hogere rentelasten. Anderzijds betekent dit dat de bank bij rentestijgingen dus niet meer rente ontvangt op die contracten. 

Tot slot maakt de bank een inschatting van risico’s. Het gaat immers om het spaargeld van klanten. Wanneer we spaargeld uitlenen zitten daar zekere risico’s aan die goed ingeschat moeten worden. Triodos Bank doet dit zorgvuldig. En we kijken bij het lenen van geld niet alleen naar de financiële risico’s. Ieder door Triodos Bank gefinancierd project voldoet aan strenge duurzaamheidseisen. Deze check en het inschatten van de risico’s kost geld. De balans tussen het realiseren van duurzame impact en de vergoeding op spaargeld speelt zo een rol.

4. Waar werkt je spaargeld aan?

Een bank is er dus om spaargeld te bewaren, uit te lenen aan ondernemers en projecten en aan mensen die een huis willen kopen. Triodos Bank leent spaargeld uit in de reële economie en houdt het simpel. We weten altijd wat er met het spaargeld gebeurt.

Sinds de oprichting van Triodos Bank hanteren we minimumeisen aan waar het geld niet heen mag gaan. Denk aan wapens en fossiele brandstoffen. Deze eisen worden regelmatig aangescherpt. Een mooi voorbeeld is de kledingindustrie. Waar we eerst alleen bedrijven uitsloten die geen duurzaam en eerlijk productieproces hadden, werd het tijd om de ketens uit te sluiten die hier goede stappen in maken maar nog steeds fast fashion produceren. Dat wil zeggen dat collecties om de paar weken worden vernieuwd en niet-verkochte kleding belandt op de afvalberg.

Je spaargeld gaat naar ondernemers en projecten die een positieve verandering in gang zetten. Denk aan musea, biologische boeren, superbatterijen, zorgboerderijen, veganistische restaurants en energiezuinige gebouwen of huizen. Bij Triodos Bank werkt je spaargeld altijd aan positieve impact. De negatieve impact van onze financieringen, zoals de uitstoot van broeikasgassen, onderzoeken we en rapporteren we in ons jaarverslag waar dat mogelijk is.

5. Hoe kan ik mijn geld op andere manieren laten werken aan positieve impact?

Er zijn een aantal alternatieven voor sparen om met geld verandering te stimuleren. Zo kun je bijvoorbeeld investeren in het verduurzamen van je woning, beleggen of schenken. Budgetvoorlichtingsinstituut Nibud hanteert een systematiek waarmee huishoudens voor hun specifieke situatie kunnen bepalen wat een redelijk spaartegoed is.

Voor de meeste mensen is spaargeld in eerste instantie een buffer (reserve) voor grote of onverwachte uitgaven in de toekomst. Een lage spaarrente is voor veel mensen dan ook geen reden om hun spaargeld van de bank te halen en op een andere manier te gebruiken.

Sparen bij Triodos Bank draagt bij aan positieve verandering. De bank creëert maatschappelijke waarde met het toevertrouwde spaargeld. Sparen heeft daarmee ook een maatschappelijke opbrengst, naast een individuele financiële opbrengst voor de spaarder in de vorm van rente.

Investeren in je huis

Als je ervoor kiest je woning te verduurzamen, wordt er overigens ook waarde gecreëerd (je huis wordt meer waard). Bij Triodos Bank zetten we de hypotheekrente in als stimulans om te verduurzamen. Hoe beter je energielabel, hoe lager de rente. Dit maakt de lening ook veiliger, want je huis niet verduurzamen, wordt een steeds groter financieel risico. Zo zag je eerder de energieprijzen oplopen en wordt het steeds belangrijker huizen klimaatproof te maken. Dit heeft logischerwijs als gevolg dat energie-onzuinige huizen in waarde verliezen ten opzichte van energiezuinige woningen. 

Beleggen

Ook beleggen is een mogelijkheid. Je investeert dan in bedrijven of projecten, en als tegenprestatie voor je investering verwacht je een positief rendement. Beleggen biedt kans op een hoger rendement dan sparen. Maar je beleggingen kunnen ook minder waard worden. Bij Triodos Bank kun je in themafondsen beleggen en in fondsen die in beursgenoteerde bedrijven beleggen. Voordat je overweegt te starten met beleggen, onderzoek dan zorgvuldig wat de voor- en nadelen en in het bijzonder de risico’s zijn die je bij beleggen loopt.

Schenken

Triodos Bank ziet schenkgeld ook als functie rol van geld, naast koopgeld en leengeld. Met schenken kun je impact maken die leengeld niet mogelijk maakt omdat je daar minder risico kan nemen. Maar soms heb je dat risico wel nodig om verandering in gang te zetten. Daarom werd in 2019 Triodos Regenerative Money Centre (TRMC). Binnen TRMC worden pionierende en baanbrekende initiatieven ondersteund met schenkgeld of investeringen.

Wil je zelf ook bijdragen met schenkgeld? Kijk dan hoe je geld bij Triodos Foundation kan bijdragen aan innovatieve projecten die voor maatschappelijke veranderkracht zorgen.