Waarom is het zo belangrijk dat we onze tuinen vergroenen?

“We zitten momenteel in een biodiversiteitscrisis: er is een ongekende afname van dieren en planten, in massa en in aantal soorten. Zie je tuin als een ‘ecologische stapsteen’ die kan bijdragen aan de oplossing van dit probleem. We hebben miljoénen tuinen in Nederland, eigenlijk zijn dat allemaal kleine natuurgebiedjes met een eigen ecosysteem. Maar een groene tuin heeft nóg een voordeel: we worden als mens heel gelukkig van natuur om ons heen. Het is zelfs wetenschappelijk bewezen dat alleen al naar groen kijken voor stressvermindering zorgt.”

Bij Triodos Bank kijken we naar het energielabel van een woning. Daarmee willen we zoveel mogelijk mensen aanzetten tot verduurzaming. Jij strijdt voor eenzelfde label voor de tuin. Hoe zit dat?

“Mensen die willen verduurzamen, focussen nu voornamelijk op hun huis. Ze vergeten daarbij naar hun tuin te kijken. Zonde, want een duurzame tuin heeft een heleboel voordelen. Daarom heb ik met landschapsontwerper Nico Wissing een label bedacht waarmee we de vergroening van tuinen meetbaar maken.”

Toch lijkt voor veel mensen de stap om hun tuin te verduurzamen nog erg groot. Waarom is dat zo, volgens jou?

“Dat komt vooral omdat we met z’n allen zó ver van de natuur af staan. Bovendien denken we dat een tuin onderhouden ontzettend veel werk is. Onterecht, als je het mij vraagt. Je moet de natuur juist z’n gang durven laten gaan. Mensen komen bij mij thuis en denken dat mijn tuin niet ‘af’ is. Maar dat is-ie wel: hij is alleen wat wilder dan we gewend zijn. Nederlandse tuinen zijn erg opgeruimd en aangeharkt, vaak liggen er tegels in plaats van gras: lekker netjes, en makkelijk te onderhouden.”

Wat zijn de gevolgen van al die betegelde tuinen? 

“Door klimaatverandering hebben we lange droge periodes, afgewisseld met flinke regenbuien. De bodem werkt als een soort ‘spons’ die het regenwater opneemt en vasthoudt. Tegels kunnen dat niet: te veel bestrating kan dus voor wateroverlast en overstromingen zorgen. Daarnaast houden tegels veel warmte vast, je tuin warmt er enorm van op. Hittestress noemen we dat – iets wat we vooral in steden zien.”

Wat kunnen mensen doen die hun tuin willen verduurzamen?

“Kijk eerst eens naar de verhouding grijs en groen. Ik zeg altijd dat minimaal 60 procent in de tuin groen moet zijn. Daarnaast wil je veel diversiteit: wat heesters, een stukje gras, een boom. Een leuke optie is een vijver waar kikkers en libellen uit kunnen drinken. Heb je daar geen ruimte voor, zet dan gewoon wat oppervlaktewater neer: een bakje met water voor vogels.”

“Wat ik mensen ook vaak adviseer, is een regenton neerzetten. Daarin vang je zo 200 liter water op. Dat kun je later, in drogere periodes, goed gebruiken. Koop trouwens wel een ton van gerecycled kunststof. Wil je een stapje verder gaan, zaag dan je regenpijp af. Er valt in Nederland gemiddeld 853 millimeter regen per jaar, en al dat water stroomt zo het riool in. Zonde, we zouden het beter rechtstreeks de bodem in kunnen laten lopen.”

Zoals je eerder al zei, houden mensen van nette tuinen. Daarom halen ze onkruid vaak weg. Goed idee, of beter niet?

“Nee, geen goed idee! Je kunt inheemse soorten als brandnetels, bramen en klaver het best gewoon laten staan. Paardenbloem ook, dat is hele belangrijke voeding voor bijen. Mijn tip: maak een apart hoekje in je tuin, laat de natuur daar z’n gang gaan en zie zelf wat er gebeurt.”

Kunnen we nog iets doen met groenafval?

“Jazeker! Oude bladeren en takken zou ik zo veel mogelijk laten liggen. Door organisch materiaal in je tuin te verwerken, creëer je een gezond en rijk bodemleven. Er ontstaat zo een eigen ecosysteem, je bootst als het ware het bos na. Maar ook aardappelschillen, bedorven fruit, koffiedrab, kurken en zelfs ijsstokjes kun je gewoon in de tuin gooien. Dat composteert vanzelf, en je bodem is er erg blij mee.”

Wat als je niet alleen je tuin, maar ook de buitenkant van je woning wilt vergroenen?  

“Ga dan voor een ‘sedumdak’: een dak van vetplantjes. Goed voor de natuur, en bovendien zorgt het voor veel verkoeling in huis. Ook kun je een klimplant laten groeien om je regenpijp of om een raster. Mensen doen vaak denigrerend over klimop, maar het is echt een hele goede plant. Veel vogels nestelen erin, en dieren kunnen zich er makkelijk door verplaatsen. En hij bloeit relatief laat in het jaar, wat weer goed is voor bijen en insecten.”

Stel: je hebt geen tuin, maar wel een balkon. Zijn er dan ook opties?   

“Je hebt kleine regentonnetjes, die passen prima op je balkon. Of koop een wormenhotel: daar gooi je GFT-afval in, wat de wormen vervolgens composteren. Er zijn trouwens ook speciale planten en struiken voor vlinders. De Erysimum bijvoorbeeld, ook wel een steenraket of muurbloem. Als je die neerzet, krijg je allerlei soorten vlinders op bezoek. Hartstikke leuk!”

Wat adviseer je iemand die écht geen groene vingers heeft?

“Begin klein, elke stap is er eentje. En hou het simpel: trek een paar tegels uit je tuin en plant één vlinderstruik. Daar hoef je echt geen ervaren hovenier voor te zijn. Zo ontdek je vanzelf hoe leuk tuinieren is.”