Het is een vrolijke bende in de zorgboerderij Berne Wille in het Friese Tzum. Rondom een vuurplaats in de gemeenschappelijke ruimte ligt een groepje kinderen luidkeels te dollen. Even verderop werkt een leidster met thee en zelfgebakken cake onverstoorbaar door op haar laptop. Buiten wordt er in de bak paardgereden, binnen wordt er getimmerd. Kinderen en jongeren van allerlei pluimage – laagbegaafd, hoogbegaafd, autistisch – komen hier om op een fijne en veilige manier hun dag te besteden en zich te ontwikkelen. 

‘Ik mag zijn wie ik ben’

Fernande Teernstra en Wim Schuur, oprichters van ProKompassie, namen de zorgboerderij in september van vorig jaar over, mede dankzij een financiering van Triodos Bank. Hun droom: kinderen en (jong)volwassenen helpen die hun draai in de samenleving niet goed kunnen vinden. Dat doen ze niet alleen in dit warme nest in Tzum, maar op allerlei manieren. Al sinds 2014 helpen ze mensen op verschillende manieren aan passend werk: re-integratie, dagbesteding en detachering.

Er gaat in Nederland veel geld naar re-integratie, maar de resultaten zouden een stuk beter kunnen, aldus Schuur. “Het ontbreekt soms aan persoonlijke aandacht. Mensen krijgen zomaar iets toebedeeld: ‘Je kan inpakken? Dan doen we dat.’ Maar dan wordt vergeten dat iemand daar compleet afgestompt van kan raken en daardoor wéér uitvalt. Wij gaan op zoek naar dingen waar mensen energie van krijgen, die bij ze passen. We willen dat ze op zichzelf leren vertrouwen, dat ze weten: ik mag zijn wie ik ben.”

Neem één van hun cliënten, die bij ProKompassie kwam voor re-integratie, maar veel problemen had. Teernstra: “Zomaar aan het werk gaan, ging niet. Hij had schulden, dronk veel, zat in een uitzichtloze situatie en woonde bij zijn ouders. Eerst had hij vooral coaching nodig. Daarnaast kreeg hij bij ons in de dagbesteding de kans om wat rustiger te worden. Vervolgens hebben we hem geholpen met zijn schulden. Pas daarna kon ik hem opleiden tot ingenieur en via ons bedrijf detacheren. Binnenkort tekent hij voor zijn eerste baan.”

Mensen laten groeien

De sleutel tot succes voor ProKompassie: cliënten in de dagbesteding en re-integratie vragen wat zíj willen doen. “Dus niet: wil je houtbewerken of groen doen? Maar: wat lijkt jou leuk? Zo komen we uit op heel andere activiteiten, zoals domotica, 3D-printen of lasersnijden.” Maar ook op andere manieren zoeken de jongeren naar hun passie. Door een dag met Schuur te survivallen bijvoorbeeld en te leren overleven in de natuur. Door hutten te bouwen op het terrein van Berne Wille. Door vuurtjes te stoken en daarop te leren koken. In de werkplaats van de boerderij staat een stel oude brommers waar de jongens (en enkele meiden) aan sleutelen. Achter de boerderij is een veldje waar ze ermee door de modder crossen, naast een stukje grond dat straks samen met de jongeren wordt omgetoverd tot moestuin. Schuur: “Het is echt een kwestie van zorg en aandacht: je stopt een eikel in de grond, geeft die water en het groeit uit tot een eikenboom. Je laat mensen groeien, en door die groei veranderen ze.”

Eén van de jongens is net klaar met zijn dag op de boerderij. Hij zat anderhalf jaar geleden nog depressief thuis. Hij had wel een opleiding tot automonteur afgemaakt, maar kon zijn draai niet vinden. Bij de zorgboerderij van ProKompassie bloeide hij helemaal op. “Hij heeft zich ontpopt tot een allround klusjesman en vooral ook een grote broer voor de kinderen, die hij weer begeleidt in allerlei klustaken”, aldus Teernstra.

Hoogbegaafden helpen

Schuur en Teernstra begeleiden allerlei mensen, waaronder een groep hoogbegaafde, hoog-intelligente en/of autistische mensen, die in het Friese Heerenveen dagbesteding krijgen. “Voor die groep is nauwelijks hulp, terwijl het voor hen heel belemmerend kan zijn in de normale samenleving. Ze denken anders, doen dingen anders, lopen vaak vast”, zegt Schuur. Zo is er onder de vlag van ProKompassie een klein bedrijfje ontstaan van een jongen die klokken maakt van oude lp’s. De website maakte een andere jongen van de dagbesteding. “We geven de creativiteit van mensen de ruimte.”

Gewoon doen

Bij ProKompassie worden elk jaar zo’n 150 mensen aan werk geholpen, schat Schuur in. Daarbij is hij niet bang om af en toe wat onorthodox op te treden. “Het motto is: gewoon doen. Waarom ik  de jongens ooit met een MMA-vechter heb laten trainen? Nou gewoon, omdat ze dat wilden. Ik vind dat we zaken soms te ingewikkeld maken, met al die certificaten en papieren die je overal voor nodig hebt. Vroeger had je ook moeilijke kinderen, maar dan zei iemand in het dorp, een timmerman of boer: ‘Kom maar bij mij, ik help hem wel.’ Dat mag niet zomaar meer.”

Maar bij ProKompassie komen Schuur en Teernstra, met hun persoonlijke aanpak en een veilig nest voor iedereen, aardig in de buurt van dat oude gebruik. Teernstra: "Afstand tot de arbeidsmarkt of maatschappij is een loze kreet. Als je ervan uitgaat dat er voor iedereen een passende plek is, kan iedereen een kans krijgen en is er dus geen afstand meer. Dat proces is ons werk en dat doen we met liefde, passie en aandacht."