Verandering komt van binnenuit 

Vooralsnog speelt duurzaamheid geen hoofdrol binnen de filmindustrie. Iris legt uit waarom dat zo is. “Bij een filmproductie draait alles al om planning, budget en efficiëntie. Het stuk duurzaamheid daar nog aan toevoegen, voelt al snel als te veel. De meeste mensen kunnen het tempo nu al nauwelijks bijbenen.” Toch kwamen Iris en Laurette tijdens hun werk steeds meer mensen tegen die zich net zoveel zorgen maken om de klimaatcrisis als zij.

Iris Otten, producent bij Juliet at Pupkin

Daarmee was het eerste doel van Film For Future geboren: deze mensen bij elkaar brengen en een community-gevoel creëren. “Bijna iedereen binnen dit vak is freelancer, je werkt iedere productie weer met andere mensen. Dan kan het soms eenzaam voelen als je als vegetariër wéér een kaart met lunchopties van een slagerij onder je neus krijgt. Het is fijn om te weten dat je niet alleen bent in je zorgen of bewuste levensstijl.” Sinds de oprichting sloten verschillende acteurs, regisseurs, producenten, cameramannen en -vrouwen, geluidsmannen en -vrouwen, production designers, art directors en andere crewleden zich aan. 

Iris: “Wij geven ze, met een foto en een uitgebreid interview, een podium op onze website en social media. Dit kunnen zij vervolgens ook delen met hun eigen netwerk, om uit te dragen wie ze zijn en waar ze voor staan. Ook sporen we ze aan om bij ieder project de juiste vragen over duurzaamheid te stellen. Kan er vegetarisch worden gegeten op de set, is er extra tijd beschikbaar om vintage kleding te zoeken, en kan er een goed carpoolschema gemaakt worden zodat mensen met elkaar mee kunnen rijden? Zo hopen we verandering van binnenuit te bewerkstelligen, in plaats van dat het als verplichting van bovenaf wordt opgelegd.”

Ze merken nu al dat het bijeenbrengen van gelijkgestemden zorgt voor mooie samenwerkingen en inzichten. Laurette: “Denk aan kostuumontwerpers die samenkomen om het te hebben over tweedehands inkopen, of het huren van een gezamenlijke loods voor het opslaan van spullen, zodat deze hergebruikt kunnen worden. Dat zijn enorm waardevolle contacten en duurzame acties.

Kennis verzameld in duurzame database 

Naast dat de website als podium fungeert voor de ‘Dramatic Changemakers’, zoals Iris en Laurette de aangesloten mensen noemen, bevat het ook een (voor iedereen toegankelijke) database met handige informatie over duurzaamheid in de filmindustrie. “We verzamelen alle kennis die er is. Het is een handige bron van informatie voor de mensen die wel duurzamer wíllen werken, maar nog niet weten hoe.”

Voor iedere discipline, van camera en geluid en tot catering en transport, staat er een lijst van duurzame leveranciers online. Zo kan een visagist bijvoorbeeld opzoeken waar er duurzame make-up te koop is, en staat er voor lichtspecialisten een lijst met verhuurpunten van elektrische hoogwerkers op. Ook zijn er per departement checklists om duurzamer te werken (‘Kies filmlocaties die goed bereikbaar zijn met het ov’ of ‘Kan je bij het bouwen van een set het gebruik van nieuwe materialen vermijden?’) en handige lijsten vol tips & tricks (‘Kies je toch voor een dieselgenerator? Vul hem dan eens met HVO-diesel, dat levert CO2-reductie van 90% op én minder uitstoot van fijnstof!’). 

Iris en Laurette weten dat er op korte termijn vanuit financiers als streamingsdiensten, omroepen en fondsen eisen op het gebied van duurzaamheid zullen komen. “Wij hopen met Film For Future nu alvast handvatten te geven om eenvoudig duurzamer te produceren.”

Beeldvorming beïnvloeden 

Tot zover hoe Film For Future de filmindustrie zelf wil verduurzamen. Maar de ambitie reikt verder, vertellen de dames. Laurette: “Drama is bij uitstek geschikt om het gedrag en de denkwijze van mensen te beïnvloeden. In de jaren ‘40 stopte de olie-industrie heel veel geld in de financiering van de film Louisiana Story. Deze film won een Oscar, en zorgde ervoor dat het kopen van een auto opeens gigantisch populair werd.” 

Laurette Schillings, producent bij Topkapi Films

Iris vult aan: “Dat is de kracht van film en tv. En precies daar ligt een grote verantwoordelijkheid als het aankomt op onze toekomst, vinden wij.” Laurette vertelt dat ze met haar bedrijf Topkapi Films op dit moment bezig is met een dramaserie over Tata Steel, en de dames vinden ook de Amerikaanse films Dark Waters en Don’t Look Up mooie voorbeelden. “Maar het hoeft niet in het onderwerp te liggen. Duurzaamheid kan ook subtieler voorkomen in films en series, om zo bewuste keuzes te normaliseren. Denk aan een scene met een buurtfeest: is het nodig voor het verhaal dat de barbecue vol lappen vlees ligt? Of als een hoofdpersoon de wijde wereld in gaat; moet dat per se gefilmd worden op een luchthaven, of kan het ook op een station?” 

“De filmindustrie moet steeds vaker concessies doen in hun verhalen om een publiek te kunnen bereiken. Toch hopen we dat er steeds meer mensen opstaan die iets willen maken met een andere boodschap. Werk dat op een diepere laag vervulling geeft, met oog voor elkaar en de wereld om je heen.” 

Duurzame filmproductie als vanzelfsprekendheid 

Belerend willen de dames niet zijn. “We willen het graag leuk maken om erover na te denken,” zegt Laurette. Film For Future wil workshops organiseren voor regisseurs en scenarioschrijvers. Daarmee willen ze laten zien hoe de kracht die je hebt als verhalenverteller ingezet kan worden om positieve impact te maken. “We inspireren om al vroeg in het ontwikkelproces na te denken over hoe je duurzame thema’s en handelingen in het verhaal kan verwerken. Die workshops willen we laten geven door gepassioneerde voorlopers, die de deelnemers weten te raken en motiveren om het anders te doen.” 

De droom van de dames is dat duurzaamheid verwerken in series en film vanzelfsprekend wordt. Iris: “In de film Jippie No More wordt er een bruiloft georganiseerd. Daarin hebben we de hoofdpersonen een discussie laten voeren over vegetarisch eten tijdens het diner, en knutselen ze duurzame versiering van dingen als oude kranten.” Laurette: “Ik vergelijk het weleens met de term ‘de bob zijn’. Wie had ooit gedacht dat zo’n gekke term aan zou slaan? En toch is de uitdrukking helemaal ingeburgerd, omdat je het vaak ziet en hoort. Precies dat effect wensen we ook voor het laten zien van bewuste keuzes op het scherm.”