Tussen de A6 en de A27 ligt een unieke plek waar mensen hun eigen woning en leefomgeving mogen vormgeven: Almere Oosterwold. Een plek waar mensen met een groen hart wonen, die duurzaam wonen (in de natuur) belangrijk vinden. Ze beslissen niet alleen over hun eigen huis, maar zijn samen verantwoordelijk voor de wegen en paden, het water en de openbare ruimte.

De bewoners moeten wel voldoen aan het bouwbesluit, maar niet aan de welstandtoets van de gemeente: een verzameling van regels over zaken als uiterlijk, waar een bouwwerk aan moet voldoen. Dat is in ons zwaar gereguleerde land echt bijzonder. Er is geen plan dat vastlegt hoe de wijk er over tien jaar uitziet. Er zijn alleen regels omtrent de bouw van het huis. En één harde eis: minstens de helft van elke kavel moet worden gebruikt voor stadslandbouw.

Groene oase

In deze groene oase mogen mensen dus hun eigen huizen bouwen. Als je om je heen kijkt, zie je dat allerlei woonvormen mogelijk zijn. Van tiny houses en aardehuizen tot strakke villa’s. Maar alle huizen zijn duurzaam gebouwd.

De 31-jarige ecoloog Sasja Voet ziet Almere Oosterwold als dé plek om haar woondroom te realiseren. Sasja: “Van bekenden hoorde ik dat Almere Oosterwold een plek is waar je echt vrij wordt gelaten om zelf te bouwen en te ontwikkelen. Dat sprak me aan, want ik wil graag een eigen huis in het groen. Dat is in Amsterdam (waar ik nu woon) niet mogelijk. Er is nauwelijks bouwgrond en wat er is, is veel te duur voor mij. Ook in andere delen van de Randstad is bouwgrond wel vijf keer zo duur als in Almere Oosterwold. Onhaalbaar dus. Je hele budget gaat op aan de grond en dan moet je nog beginnen met bouwen.”

Een lot uit de loterij

Sasja schreef zich in voor de loting van een aantal kavels in Almere Oosterwold. Tot haar grote verbazing kreeg ze van de notaris lotnummer 2. Van het ene op het andere moment kon ze een betaalbaar stuk grond kopen. Sasja: “Ik besefte dat ik deze kans nooit meer zou krijgen, dus ik besloot hem te grijpen. Ik kon er mijn eigen huis bouwen en de verantwoordelijkheid krijgen om een oase van biodiversiteit te creëren. Als ecoloog werd ik daar natuurlijk heel blij van.”

Toch vond ze het een grote beslissing. Sasja: “Vooral om Amsterdam te verlaten. Ik heb daar mijn hele leven gewoond. En ik merkte dat mensen vooroordelen hebben over Almere. Maar ik besloot de stap te zetten. Ik woon hier straks met allemaal mensen die de natuur net zo belangrijk vinden als ik. Dat vind ik een fijne gedachte.”

Sasja zoekt hulp

Sasja had nog nooit zelf een huis gebouwd, dus zocht ze hulp. Via een kennis ontmoette ze Bart Verschoor. Bart is onder andere woning- en landschapsontwerper en had al meerdere huizen gebouwd. Hij was een van de eerste mensen in Nederland die zijn eigen huis bouwde met CLT (Cross Laminated Timber). Dit bouwmateriaal was toen, in 2013, nog vrij nieuw. Het maakt de transitie van bouwen met beton naar hout mogelijk. Het klikte tussen Bart en Sasja en samen besloten ze het avontuur aan te gaan.

Bart: “Toen Sasja naar me toe kwam met haar plan om zelf een huis te bouwen met een beperkt budget, werd ik meteen enthousiast. Ik werk graag met jonge mensen aan mooie, zinvolle, duurzame projecten. Daarnaast vonden we elkaar in onze visie op het ontwerp van het huis. Ik ontwerp altijd in relatie tot natuurlijke structuren en vormen en dat wilde Sasja ook.”

“Oosterwold heeft iets bijzonders. Er zijn regels, maar binnen die kaders krijg je vrijheid om je plek zelf in te vullen”, vervolgt hij. “Dat geeft ruimte voor creativiteit, ruimte om iets te bouwen dat echt van jou is. Dat zie je terug in de huizen die er al staan, maar ook aan de manier waarop Sasja en ik nu samenwerken en bouwen. We werken zonder hiërarchie samen. Het project gaat met ups en downs, maar we lachen veel, werken geconcentreerd en genieten ervan. We gaan in dit proces door allerlei emoties heen, maar we proberen te blijven ontspannen en er achteraf om te lachen.”

Houten huis op palen

Sasja vult aan: “Omdat ik zelf ga bouwen, denken mensen vaak dat ik in een tiny house ga wonen. Dat is niet zo: het wordt een robuust houten huis van 90 vierkante meter met twee woonlagen, op palen.” Sasja koos voor moderne houtskeletbouw met I-liggers, ook wel I-balken genoemd (zie kader).

Sasja: “Deze constructie is licht en daardoor kunnen we op palen bouwen. De vloer is van hout, net als de isolatie. Ook de kozijnen maken we zelf. Voor de binnenkant van het huis gebruiken we leemstuc en voor de buitenkant kalk. Alleen de heipalen zijn van beton. Heien moeten we laten doen. Doordat we verder alles van hout bouwen, kunnen we dat zelf doen en zijn we niet afhankelijk van anderen.”

Vergunningen en kwaliteitscontrole

Sasja: “Het voelt fijn om de steun te hebben van iemand die weet wat hij doet. Tegelijkertijd blijft het spannend. Het gaat niet alleen om het bouwen, maar ook om de hypotheek en alle vergunningen. Zo ontdekten we dat er niet alleen een omgevingsvergunning nodig is, maar dat er bij zelfbouw ook een kwaliteitscontrole moet plaatsvinden. In de afgelopen jaren werd die controle uitgevoerd door de gemeente, maar sinds 1 januari is er een nieuwe wet: de wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Een commerciële partij controleert nu op het bouwbesluit en komt tijdens de bouw langs.

De eerste offerte die we voor deze controle kregen, was 10.000 euro. Dat was echt schrikken. Maar ik ben alle kwaliteitsborgers in Nederland gaan mailen. Uiteindelijk hebben we iemand gevonden die gecharmeerd was van ons project en bereid was mee te denken. Zo hebben we het toch voor elkaar gekregen.”

Nauwkeurige begroting

“Ook het aanvragen van een hypotheek voor zelfbouw is wat ingewikkelder dan voor bestaande bouw. Er is meer afstemming nodig met de bank en je hebt een bouwplan, een nauwkeurige begroting en de juiste vergunningen nodig,” vertelt Sasja. “Maar bij Triodos Bank lukte dat.”

“Ik koop dit huis uiteindelijk helemaal zelf. Ik heb geen geld van mijn ouders gekregen en ik heb maar een beetje spaargeld. Toch gaan we een heel mooi huis bouwen. De verleiding is groot om een heel luxe huis te bouwen, maar dat heb ik niet nodig. Ik wil gewoon een huis van mezelf, dat past bij hoe ik in het leven sta. Dankzij onze creativiteit gaat dat lukken.”

Bart: “Vaak denken mensen dat alleen iemand met veel geld zelf een huis kan bouwen. Maar als je écht zelf gaat bouwen (dus zonder uitvoerders in te huren, red.) hoeft dat niet. “We krijgen wel hulp, hoor. Ik werk al jaren volgens het meester-leerling systeem, waarbij bouwkundestudenten ervaring met bouwen kunnen opdoen in de praktijk. Dit is echt een win-win situatie. Natuurlijk betalen we ze, maar ze komen ook echt om te leren en zijn enorm gemotiveerd. Met hun hulp gaat het bouwen sneller, hebben we nauwelijks onderaannemers nodig en houden we de kosten beperkt.”

Een nuchtere manier van leven

Sasja: “Ik moet wel heel zuinig zijn. Daarom heb ik de huur van mijn appartement in Amsterdam opgezegd en woonde ik de afgelopen maanden in een oude keet op de bouwgrond. Zo bespaar ik geld.” Ze denkt even na en vervolgt: “Eigenlijk is dat ook best een nuchtere manier om te leven, want zo kom je tot de conclusie dat je eigenlijk niet zoveel nodig hebt. Een bed, een plek om eten te koken, een kachel in de winter. Verder eigenlijk niets.”

“Ik hoop dat dit een plek wordt waar ik me thuis voel. Maar ik wil ook graag aan anderen laten zien dat het mogelijk is om op deze manier een betaalbaar, duurzaam huis te bouwen. Dat het niet gaat om grote budgetten, maar om de wil om iets moois neer te zetten."