Microplastics worden om verschillende redenen gebruikt. Zo wordt beweerd, dat ze ervoor zorgen dat mascara op z’n plek blijft zitten, dat shampoo en conditioner makkelijker uit je haar spoelt, dat zonnebrand beter uitsmeert en dat lippenstift langer blijft zitten. Allemaal hele nuttige eigenschappen zou je zeggen, maar deze microplastics komen vaak in het water terecht en zijn daarmee schadelijk voor mens en milieu. Zo zitten microplastics inmiddels in het drinkwater en in de vis en het zeezout op ons bord.

Dat je ook plasticvrije verzorgingsproducten kan maken zonder in te leveren op de kwaliteit, bewijzen Nederlandse bedrijven als Naïf Care, The Lekker Company en Food for Skin. Al zijn het er volgens Jochem Hes van Naïf nog steeds veel te weinig. “Negen van de tien producten zit nog vol met plastic. Van dagcrème tot tandpasta en badproducten voor kinderen. Het is echt schandalig.”

Ook Dewi van de Waeter van Lekker geeft aan dat er nog veel moet gebeuren. “Ons ideaal is dat écht natuurlijke cosmetica zonder microplastics de norm wordt.”

Daar zijn we nog niet, dus hoe komen we daar? “Er moet Europese wetgeving komen, die het gebruik van microplastics in verzorgingsproducten verbiedt,” zegt Angela Ursem van Food for Skin. “En we moeten consumenten informeren, zodat iedereen weet van het bestaan van microplastics. Wist je bijvoorbeeld dat in één lik crème die je ’s ochtends op je gezicht smeert gemiddeld 60.000 tot 90.000 microdeeltjes zitten? Dat is gebleken uit onderzoek van de Plastic Soup Foundation. Dat komt in je huid of via het wassen van je gezicht in het water terecht.”  

Hoe kun je er als consument voor zorgen dat je minder microplastics gebruikt? En waar moet je op letten? We verzamelden vijf tips van deze ondernemers die zich met hun bedrijf inzetten tegen microplastics in verzorgingsproducten en die van plasticvrij de norm willen maken.

1. Gebruik een app

De makkelijkste manier om erachter te komen of een product plasticvrij is, is door het gebruik van de app Beat the Microbead van de Plastic Soup Foundation. Hiermee kan je heel makkelijk de ingrediënten van een product scannen op microplastics. Dat er geen microplastics in het product zitten, betekent overigens niet dat het product per definitie ook milieu- of diervriendelijk is. “Dat zou wel zo moeten zijn, maar helaas is dat vaak niet zo,” zegt Jochem van Naïf. “Grote merken zetten vaak in op één thema: óf plasticvrij óf natuurlijk óf vegan.”

“Voor een extra check zou je de INCI Beauty app kunnen gebruiken,” tipt Dewi van Lekker. “Deze Franse app werkt ook goed voor Nederlandse producten en scant niet alleen op plastic, maar ook op andere dubieuze ingrediënten.” Angela van Food for Skin gebruikt de Clean Beauty app graag. “Deze Engelstalige app geeft heel goed uitleg waarom een product niet goed zou zijn, met heldere achtergrondinformatie in begrijpelijke taal.”

2. Doe onderzoek en laat je niet verleiden door marketing

Het klinkt misschien als gedoe, maar als je wilt weten wat je op je huid smeert, zul je research moeten doen. “Ingrediënten worden vaak in de internationale cosmeticataal INCI aangegeven. Als consument heb je geen idee wat daar staat. De Plastic Soup Foundation heeft een hele lijst waar je op kan letten als het op plastics aankomt, maar dat vergt wel wat huiswerk. Daarom hebben wij de ingrediënten zoveel mogelijk in Jip en Janneketaal op onze verpakkingen gezet,” zegt Dewi van Lekker.

Ook Food for Skin pleit voor transparantie. “Wij schrijven de ingrediënten van onze producten het liefst op alsof het een recept is, met herkenbare woorden zoals komkommerzaadolie. Dan weet je tenminste wat erin zit.”

Naast het (online) opzoeken van informatie, adviseert Angela om je vraag naar fabrikanten te mailen of ze een Direct Message op social media te sturen. “Vraag gewoon waar iets in de ingrediëntenlijst voor staat. Je krijgt niet altijd heldere antwoorden, maar als consumenten regelmatig van zich laten horen met vragen, zet je de fabrikant aan het werk en dwing je uiteindelijk transparantie af.”

3. Let ook op de verpakkingen

“Sommige producten die compleet in plastic verpakt zijn, adverteren met het feit dat er geen plastic in het product zelf zit,” geeft Dewi aan. De producten van Lekker zijn verpakt in karton, dat na gebruik gewoon bij het oud papier kan. Naïf gebruikt bioplastic van rietsuiker. “Dat is een stapje in de goede richting, maar er is nog geen recyclestroom voor bioplastic dus we zijn ons er ook van bewust dat we daarin nog verder zouden kunnen, moeten en ook willen gaan,” zegt Jochem.

Ook Food for Skin is nog volop bezig met het zoeken naar de ideale verpakking. “Onze producten zijn verpakt in donker glas, zodat er geen uv-licht bij kan en het langer goed blijft. Maar omdat we oliën gebruiken, ontkomen we niet aan het gebruik van een plastic pompje. We werken nu aan refill flesjes, zodat je het pompje kan hergebruiken.”

4. Steun plasticvrije merken

Het zijn merken als Naïf, Lekker en Food voor Skin die in de voorhoede aan het pionieren zijn met plasticvrije producten en een lans breken voor verzorgingsproducten zonder microplastics als de norm.

“Wij laten zien dat het kan: een plasticvrij product maken zonder in te leveren op de kwaliteit,” zegt Jochem. “Onderdeel van onze missie is mensen bewust maken van het feit dat microplastics bestaan, zodat consumenten een bewuste keuze kunnen maken,” vult Angela aan, die met haar bedrijf - net als Naïf -  is aangesloten bij de Beauty Angels van de Plastic Soup Foundation.

“Het is supermakkelijk om 100% plasticvrije producten te maken. Je hebt echt geen microplastics nodig,” vervolgt Angela. “Natuurlijke ingrediënten zijn alleen iets kostbaarder. Als je gaat voor kwaliteit en duurzaamheid heeft dat een prijs. Dat is dan ook de reden dat grote merken nog niet overstag gaan. Terwijl de grondstoffen juist dan, door de schaalvergroting, goedkoper zouden worden.”

Toch hebben de ondernemers er alle vertrouwen in dat plasticvrij over een tijd de norm zal worden. “Ik heb er alle vertrouwen in dat het gebruik van microplastics verboden zal worden, net als single used plastics nu verboden zijn. Ik zie de toekomst zonnig tegemoet,” zegt Jochem.

5. Zeg het voort

Zowel Lekker als Naïf als Food for Skin willen het bewustzijn bij consumenten vergroten. “Veel mensen hebben geen idee,” zegt Dewi. “Daarom is het ook zo leuk dat wij als alternatief in de supermarkt liggen tussen al die plastic flesjes. Dat maakt een plasticvrije keuze makkelijk: je hoeft er niet naar te zoeken of voor om te rijden.”

“Wij zijn dit jaar bewust op de boodschap van microplastics gaan zitten met onze campagne over billendoekjes,” zegt Jochem. “De reguliere doekjes bestaan voor 70% uit polyester (plastic), dat is 53 gram per pakje, oftewel twee lege colaflessen. Dan adverteren de grote merken ermee dat de lotion voor 99% uit water bestaat, om je het gevoel te geven dat het natuurlijk is, maar lotion bestaat altijd voor 99% uit water. Mensen vallen daarvoor: ik ben daar zelf ook al die jaren ingestonken. Wij bieden nu een alternatief met doekjes van eucalyptusvezels.”

“Om tot gedragsverandering te komen, moet je het verhaal minimaal zes tot zeven keer horen van verschillende bronnen en verschillende merken,” zegt Angela. “De sleutel ligt bij de herhaling en het bundelen van onze krachten. We hebben elkaar nodig om duidelijk te maken, dat er een alternatief is. Als je voor 100% natuurlijke ingrediënten gaat (zonder chemicaliën of microplastics), weet je zeker dat er geen troep in je producten zit.”